Unia Miasteczek Polskich, jedna z sześciu ogólnopolskich organizacji samorządowych uczestniczących w pracach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu od blisko 2 lat czyni starania, aby w debacie publicznej na kondycji finansowej samorządów prezentować w pierwszej kolejności dane obrazujące nadwyżkę operacyjną netto JST, a nie nadwyżkę operacyjną brutto, która nie opisuje w pełni stanu kondycji finansów samorządów, jest o wiele wyższa, bo nie uwzględnia zobowiązań finansowych z tytułu spłat kredytów i pożyczek inwestycyjnych. Ministerstwo Finansów nie spełniło naszej prośby o opracowanie danych na temat nadwyżki operacyjnej JST. Dane takowe zostały opracowane przez eksperta samorządowego dr. Macieja Czajkowskiego, który – w oparciu o dane Ministerstwa Finansów za rok 2018 – wyliczył nadwyżkę operacyjną dla wszystkich gmin, powiatów i województw.
Wynika z nich, że w 2018 r. nadwyżka operacyjna netto całego sektora samorządowego wynosiła 14 375 mld zł, podczas gdy nadwyżka operacyjna brutto 23 122 mld zł.
Unia Miasteczek Polskich odnosi wrażenie, że ważne decyzje na najwyższych szczeblach rządowych, zwłaszcza te skutkujące zmniejszaniem naszych dochodów i jednoczesnym nakładaniem nowych zobowiązań z tytułu podwyżek płac nauczycielskich oraz płacy minimalnej, podejmowane są właśnie w oparciu o nadwyżkę operacyjną brutto, a powinny zapadać z uwzględnieniem nadwyżki operacyjnej netto, która jako jedyna przedstawia realne możliwości całego sektora i wszystkich jednostek wchodzących w jego skład. Nadwyżka operacyjna brutto, która pokazuje zawyżone, w sensie praktycznym nieprawdziwe możliwości finansowe JST nie powinna być podstawą do podejmowania ww decyzji na szczeblu centralnym.
Unia Miasteczek Polskich zwraca się do wszystkich stron dialogu, a przede wszystkim do decydentów aby właśnie nadwyżka operacyjna netto była podstawową i jedyną daną bazową w odniesieniu do określania kondycji finansowej, możliwości inwestycyjnych oraz rozwojowych samorządów w Polsce występującą w debacie publicznej o finansów publicznych JST.
